Dieta – wsparcie dla chorych jelit i wątroby
Osoby cierpiące z powodu schorzeń wątroby czy jelit muszą wyeliminować z jadłospisu niektóre potrawy oraz napoje. Ważny jest też sposób przygotowania posiłków, ponieważ np. smażenie sprawia, że posiłek jest ciężkostrawny. Należy unikać żywności wysokoprzetworzonej, zawierającej konserwanty, sztuczne barwniki lub tzw. polepszacze smaku. Jedzenie powinno być świeże, a nie kilkakrotnie odgrzewane.
Wątroba na diecie
Przestrzeganie diety jest ważnym elementem terapii zarówno w przypadku ostrych schorzeń wątroby, jak i przewlekłych. Nie jest prawdą, że dieta stosowana przy schorzeniach wątroby musi być niesmaczna i monotonna. Wręcz przeciwnie. Im bardziej urozmaicone posiłki, tym chory chętniej będzie je zjadał. Ważne jest i to, aby porcje nie były duże, bo przekarmiona wątroba będzie dłużej się regenerowała. Co zatem można jeść?
Warzywa i owoce – najlepiej podawać je bez skórki. Obieramy jak najcieniej, bo pod skórką jest najwięcej witamin i minerałów. Do warzyw, które można jeść, należą: marchew, pietruszka, seler, buraki, boćwina, wszystkie odmiany sałat, pomidory, dynia, kabaczek, cukinia, patison, cykoria, szpinak, pasternak i kiszona kapusta. Niewskazane są: warzywa strączkowe (fasola, groch, soja, soczewica, ciecierzyca), świeża kapusta, kalafior, rzodkiewka, cebula, czosnek, por, kalarepa.
Warzywa, które wymagają gotowania, wrzuca się do minimalnej ilości wrzątku. Można też gotować na parze lub piec bez tłuszczu. Surówki przyrządza się z kiszonej kapusty, marchwi, selera, cykorii, pomidorów i sałat. Skrapia się je oliwą z oliwek i od razu podaje.
Wskazane jest jedzenie owoców jagodowych (maliny, jeżyny, borówki). Można je jeść na surowo, tarte lub gotowane na parze.
Mięsa i ryby – to doskonałe źródło białka. Chorzy powinni jeść chude rodzaje mięs (drób, cielęcina) oraz chude ryby (dorsz, flądra, mintaj). Przyrządzamy je w wodzie, na parze, w piekarniku lub na grillu bez dodatku tłuszczu. Lekkostrawne są też potrawy z mięsa mielonego, ale dobrej jakości. Jeśli potrawa tego wymaga, można ją podać z lekkim sosem przygotowanym na bulionie warzywnym.
Nie poleca się tłustego mięsa wieprzowego i wołowego oraz wszelkich konserw mięsnych i rybnych. Ograniczyć należy także spożywanie ryb wędzonych.
Zupy – chorzy mogą jeść wszystkie rodzaje zup – mleczne, warzywne i owocowe. Zabronione są zupy na wywarach z kości i grzybów. Zupę można zabielić mlekiem lub jogurtem naturalnym. Zupę warzywną można zmiksować i podać w postaci kremu. Jednorazowa porcja nie powinna przekraczać 250 ml, czyli objętości szklanki.
Jajka – część chorych na wątrobę źle toleruje żółtko jajka. Jeśli tak jest, do przygotowania makaronu czy ciasta można wykorzystać samo białko. Jeżeli chory dobrze toleruje jajka, może jeść gotowane na miękko, w koszulkach. Można też jeść jajecznicę, omlety, ale bez dodatku skwarek czy tłuszczu.
Mleko i produkty mleczne – dla chorych najlepsze są produkty odtłuszczone. Mleko, jogurty naturalne, twaróg, kefir powinny być obecne w diecie każdego dnia. Mleko czy jogurt może być też bazą do przygotowania deserów i koktajli owocowych.
Nie zaleca się serów żółtych (ewentualnie niektóre z łagodnych ich gatunków, jeśli chory dobrze je toleruje) i pleśniowych.
Pieczywo – najlepsze dla chorego jest pieczywo jasne, najlepiej z mąki pszennej, ewentualnie graham. Powinno być czerstwe, można je podawać w formie grzanek. Przeciwwskazane jest pieczywo z mąki żytniej, razowej, jak również świeże i ciepłe.
Dodatki do mięs i ryb – najpopularniejszym dodatkiem są ziemniaki. Można je podawać świeżo ugotowane, pieczone w piekarniku bez tłuszczu. Chorzy mogą też jeść drobne kasze – kasza manna, kukurydziana, płatki owsiane i jęczmienne, ryż. Przyrządza się je z minimalnym dodatkiem tłuszczu (oleju bądź świeżego masła).
Zioła – natka pietruszki, majeranek (zapobiega wzdęciom), pieprz ziołowy i czarny.
Napoje– zabronione są wszelkie napoje alkoholowe, mocna kawa i herbata, napoje typu cola, lemoniady, oranżady, a także wszelkie napoje zimne i gorące.
Dieta dobra dla jelit
Dieta korzystnie wpływająca na jelita to dieta lekkostrawna, ubogoresztkowa, czyli krótko mówiąc – delikatna i niezawierająca dużych ilości błonnika. Stosuje się ją głównie w okresie nawracających biegunek, także w zaostrzeniu chorób takich jak zespół jelita drażliwego, wrzodziejące zapalenie jelita grubego, choroba Leśniowskiego-Crohna. Istotne jest również, aby spożywać maksymalnie świeże posiłki, przygotowane chwilę wcześniej i unikać jedzenia potraw z poprzedniego dnia. W diecie jelitowej niezmiernie ważny jest również dobór produktów oraz techniki kulinarne, które stosowane są do obróbki żywności. Najlepiej pokarmy gotować, piec w folii bez tłuszczu, gotować na parze lub dusić na wodzie. Unikamy też smażenia potraw. Co zatem może być w menu?
Warzywa i owoce – eliminujemy rośliny strączkowe, kapustne (fasola, groch, kapusta, brukselka, brokuł, kalafior) oraz owoce wzdymające, jak jabłka i gruszki. Owoce należy też gotować lub dusić bez dodatku cukru.
Mięsa i ryby – zaleca się chude mięsa i ryby (drób, polędwica wieprzowa i wołowa, ryby – dorsz, sandacz, szczupak, pstrąg, leszcz – wszystkie najlepiej pieczone, gotowane na parze, duszone, gotowane w wodzie/bulionie). Wykluczamy z diety tłuste mięsa, podroby, mięsa wędzone i wysokoprzetworzone (gęś, baranina, tłusta wieprzowina, pasztety, kiełbasy, salami, itp.).
Zupy – powinny być przygotowane na wywarze z samych warzyw i bez szkodzących dodatków, jak groch czy kalafior. Najlepiej miksować wszystkie składniki i podawać zupę w postaci kremu. Jest dzięki temu lżej strawna.
Jajka – osoby cierpiące z powodu chorób jelit mogą jeść jajka gotowane na miękko lub przygotowane w tzw. koszulkach. Niewskazane są jaja sadzone i smażone.
Mleko i przetwory mleczne – odstawiamy tłusty nabiał (sery żółte, topione, serki do smarowania; w przypadku słabej tolerancji produktów mlecznych warto przemyśleć ich większe ograniczenie, a nawet eliminację z diety jelitowej). Można jeść niskotłuszczowe produkty mleczne (ale nie produkty mleczne typu "light"). Warto też pamiętać, że produkty mleczne w diecie jelitowej stosuje się w zależności od indywidualnej tolerancji chorego.
Pieczywo – eliminujemy pełnoziarniste produkty zbożowe, jak chleb razowy, otręby, płatki owsiane górskie (choć w przypadku tych artykułów żywnościowych warto sprawdzić tolerancję chorego, ponieważ zawarty w nich błonnik w niewielkich ilościach może być korzystny dla jelit), zaleca się oczyszczone produkty zbożowe, np. pieczywo pszenne, czerstwe pieczywo.
Dodatki do mięs i ryb – można jeść jasne makarony, kasze drobnoziarniste, ryż biały. W diecie osób cierpiących z powodu chorób jelit nie powinno zabraknąć ziemniaków, które często nazywane są balsamem dla jelit. Ziemniaki sprzyjają dobrej pracy jelit, a dzięki zawartości witaminy U mają właściwości przeciwwrzodowe. Łagodzą zgagę. Poza tym działają gojąco, zmiękczająco i zabliźniająco na śluzówki układu pokarmowego. Najzdrowsze są ziemniaki gotowane w mundurkach w małej ilości wody. Można je gotować tradycyjnie, ale wtedy zawierają mniej witaminy C.
Zioła – poleca się ziołowe przyprawy, np. koper włoski, kminek, majeranek, mięta. Eliminujemy ostre przyprawy, gotowe sosy, mieszanki przypraw itp.
Napoje– odstawiamy napoje gazowane, alkohol, mocną kawę i herbatę, skoncentrowane soki owocowe, miód, cukier, słodycze. Polecane są woda, napary ziołowe (np. z mięty, suszonych jagód, liści jeżyny, kopru włoskiego).
Partnerem treści jest VIVOMIXX®